R.S.O.L. archive
Room for the Study Of Loneliness : space for contemporary art
Look and See
|
⇱ |
met dank aan Akzo Nobel Art Foundation info die met een bruikleen de tentoonstelling completeerden
/
with gratitude to Akzo Nobel Art Foundation info who completed the exhibition with a loan
/
with gratitude to Akzo Nobel Art Foundation info who completed the exhibition with a loan
Tussen kijken en zien zit een mentale beweging. Want je kunt kijken zonder te zien. Kijken is een al dan niet intentionele handeling. Zien is een ervaring, een gebeurtenis. Het zien heeft een cognitieve dimensie, welke de perceptie – als een zintuigelijke functie – ontbeert. Deze cognitie betekent dat wat er wordt waargenomen ook begrepen wordt. Je ‘verstaat’ wat je ziet. Je ‘leest’ je waarnemingen.
Dit is een minder eenvoudige, mentale handeling dan je wellicht zou denken. Want wat het ‘is’ dat je ziet, heeft geen enkelvoudige betekenis. Betekenis bestaat uit wat we misschien het beste kunnen omschrijven uit een web van relaties. Dit betekent dat de zaken die we waarnemen op meerdere manieren in relatie staan tot wat er verder is, tot wat je als beschouwer weet of denkt te weten, en tot wie of wat je als beschouwer bent - en hoe je structuur aanbrengt in dat web.
De Franse filosoof Paul Ricoeur heeft het over hoe de mens zich een wereld verwerft, door, met en in alles wat hij heeft gelezen en – dit is cruciaal – begrepen heeft. (Paul Ricoeur, Tekst en Betekenis, Ambo, Baarn 1991, pp. 97 en 99) Dit (wereld) in contrast met ‘situatie’. Een situatie bestaat uit de contingentie van tijd, plaats en gebeurtenissen. Zelfs uit de contingentie van het ons gegeven lichaam: de genen die we hebben getroffen en die mede uitmaken wie en wat we zijn. De situatie overkomt ons. We nemen de situatie waarin we verkeren waar en reageren erop, mede volgens onze instincten en affecties – maar ook met gebruik van wat we aan kennis en vaardigheden bezitten. Wanneer we de opeenvolgende situaties die we door- en meemaken in ons leven geen min of meer duurzame betekenis zouden toekennen, zouden ze zonder sporen na te laten voorbij gaan. De ene zou situatie zou de andere eenvoudigweg vervangen in onze waarneming.
Ik vermoed dat het hiermee al helder is geworden dat dit niet de manier is waarop wij als mensen leven. ‘Leven’ is niet eenvoudigweg bestaan: het doorleven van verschillende situaties waarin we terecht komen - maar: hoe wij ons bestaan ervaren en begrijpen. Opnieuw, dit laatste is cruciaal.
Want we lezen (dat is: begrijpen) niet alleen de situaties die we meemaken, maar ook onszelf in die situaties – in het licht van, zoals Ricoeur het zegt, alles wat we tot dan en daar reeds gelezen hebben en op de één of andere manier hebben begrepen. (Ricoeur, aangehaald werk, p. 99) De cognitieve beweging van het begrijpen maakt dat we niet zomaar allerlei opeenvolgende situaties doormaken, maar dat wij temidden van de contingentie van ons bestaan een wereld verwerven en min of meer duurzaam bezitten. Want we geven woorden aan wat we waarnemen en meemaken. En deze woorden (het mysterie van de verstrengeling van de taal en het denken (H.G. Gadamer, Waarheid en Methode, Vantilt, Nijmegen 2014, p. 370) laat ik hier maar even staan zonder het verder uit te werken) zijn afkomstig uit, en staan in relatie tot, wat we eerder hebben gelezen, ofwel: hebben begrepen. In dit lezen (dat is: het verzamelen of bijeen rapen van betekenissen – je kent misschien nog wel de uitdrukking: het lezen van de aren) is het lezen van teksten inbegrepen – maar ook het lezen van andere kunstvormen en van onze herinneringen aan, al dan niet zelf meegemaakte, gebeurtenissen die iets met ons deden, die we hebben doordacht en die we op één of andere manier hebben begrepen. Een wereld: een web van relaties waar we onze actuele situatie en ervaring invoegen. Op deze manier verwerft de mens zich een wereld en leven we als mensen in een gezamenlijke wereld (dat is alles waarover we ons begrip delen) die wat we meemaken, en die wie en wat we zijn, betekenis verleent.
We kijken dus, maar zien ook.
Als we nu eens preciezer kijken naar hoe een kunstwerk werkt, dan zouden we zien dat deze werking uiteen valt richting de werkzaamheid van de kunstenaar en die van de beschouwer. Opnieuw haal ik Ricoeur aan, waar hij schrijft dat de maker slechts de eerste beschouwer is van het kunstwerk (Ricoeur, aangehaald werk, p. 112). Het woord ‘slechts’ is hier een stijlfiguur waarmee ik geen lagere waarde wilde toekennen aan het beschouwen of lezen van de maker, maar waar ik mee aan wil geven dat diens beschouwen en lezen in veel opzichten niet anders is dan dat van opvolgende beschouwers of lezers. Op twee punten verschilt het beschouwen van de maker wél van dat van opvolgende beschouwers. Allereerst is de maker de eerste in de rij van beschouwers. Ten tweede neemt de maker een bijzondere verantwoordelijkheid op zich voor de vorm en structuur van het beschouwde werk. Hierin spelen intenties een rol. Vooral de vraag waarmee de maker begon aan dit werk. Het ‘waarom’ ervan.
De maker beschouwt het werk op ieder opvolgend moment in het ontstaansproces ervan. Op al deze momenten toetst de maker het werk zoals zich dat aan haar/hem/hen voordoet aan de intenties die het werk motiveerden - naast het fundamentele beschouwen/lezen van het werk. De maker grijpt in. Om het werk méér te laten beantwoorden aan de motiverende intenties die aan het werk ten grondslag liggen. Net zolang totdat het werk in voldoende mate beantwoordt aan de intenties die het motiveerden.
Het woord ‘mate’ geeft aan dat er een gradueel verschil bestaat in de maat of het niveau waarin en werk ‘doet’ waarom het werd gedaan. Hier moet ik echter nog aan toevoegen dat er ook nog iets anders kan gebeuren. Namelijk, dat het werk ineens iets doet wat weliswaar nog niet voldoende beantwoordt aan de motiverende intenties van de maker voor dat werk – maar dat de maker alsnog, plotseling, herkent als een interessant antwoord op een fundamentele vraag die aan ieder kunstwerk ten grondslag ligt, namelijk: de mogelijkheid van anders (beter) begrijpen van iets wat ‘er is’ in de wereld en/of van wat het betekent te bestaan in de wereld. Wereld, opnieuw, als hetgeen Ricoeur beschreef als “de betekenis die we allemaal begrijpen als we van een pasgeboren kind zeggen dat het ter wereld is gekomen” en “het geheel van verwijzingen dat geopend wordt door (alles) wat ik gelezen (en) begrepen (..) heb”. (Ricoeur, aangehaald werk, p. 99)
Juist omdat er een dergelijke maat bestaat van beantwoording aan motiverende intenties, is een kunstwerk nooit ‘af’. Het bereiken van een volle maat is eigenlijk uitgesloten. Want dit zou betekenen dat dit ene kunstwerk alles beantwoordt wat er te vragen is over de zaak die het adresseert. En als het gaat om het beantwoorden aan de vraag die alle kunstwerken in principe motiveert - het beter begrijpen van wat er is in de wereld en van wat het betekent om in de wereld te zijn – dan zou dit ene werk alle verdere kunstwerken overbodig hebben gemaakt.
Hoe vaak hebben we niet horen zeggen dat het de kunstenaar zou gaan om vragen te stellen? Dat het in de kunst zou gaan om de zoektocht? Ik vermoed echter dat Pablo Picasso gelijk had waar hij zei: “In my opinion to search means nothing in (art). To find is the thing.” (Picasso Speaks, The Arts, vol. 3, ed. Marius de Zayas, New York, 1923. p. 315) Natuurlijk gaat het niet (alleen) om de vraag (want ook de vraag moet ‘goed’ zijn) – maar vooral om het antwoord dat daarop kan worden gegeven! Maar hierbij moet zijn opgemerkt dat de gevonden antwoorden steeds in een zekere mate beantwoorden aan de gestelde vragen. Zeker waar het gaat om de fundamentele vragen die aan de kunstpraktijk ten grondslag liggen: hoe verwerven we ons een wereld en wat betekent het om in de wereld te zijn? De antwoorden van de kunst zijn niet ultiem en niet volledig. Er is een maat waarin een kunstwerk een vraag beantwoordt.
De kunstenaar werkt daarom door. Hoe kan zij/hij/hen de vragen beter, anders beantwoorden? Welke deelvragen zijn er? En welke andere vragen liggen na aan de betreffende vraag? De wereld is groot. Zelfs een klein ding in de wereld is zeer groot. ("The wiggle of a worm is as important as the assassination of a president", Arne Glimcher, Agnes Martin; Paintings, Writings, Remembrances, Phaidon, London 2012, p. 224) Het bestaan is niet eenvoudig te beantwoorden. Het zijn van zaken is niet eenvoudig in kaart te brengen. Alles staat in een web van relaties die zich misschien wel eindeloos vertakken. De kunstenaar geeft echter niet op, maar werkt door. Er zijn veel antwoorden nodig en te vinden om de fundamentele vragen die alle kunst en wetenschap motiveren te beantwoorden.
Het gaat niet alleen om het zoeken, maar vooral om het vinden. Het gaat niet alleen om het kijken, maar vooral om het zien.
In de presentatie ‘Look & See’ staat dit ‘onaffe’ van ieder kunstwerk centraal. Steeds opnieuw wordt het werk hernomen, want er zijn altijd weer deelvragen die beter/anders beantwoordt moeten worden en aanliggende zaken die erbij moeten worden overwogen of in kaart moeten worden gebracht.
Marijn van Kreij onderzoekt kunstwerken en elementen van kunstwerken - en van het kunstenaarschap en ‘de kunstwereld’ - door bestaande werken keer op keer te hernemen en aspecten ervan verder uit te vergroten. Hij doet dit met een losheid die verraadt hoezeer dit een lopend proces is. Er komt geen definitief antwoord, maar de vraag moet steeds opnieuw gesteld worden omdat er méér meespeelt dan wat er al ‘gezegd’ is. Want ieder kunstwerk gaat behalve over wat erin wordt geadresseerd over de wereld en over het zijn in de wereld.
Bernice Nauta personifieert het kunstwerk als de ander. Ze 'spreekt’ met het werk dat ze doet en leest steeds terug wat het haar zegt. Ze hoort wat het haar vraagt te doen. Ook Nauta's kunstenaarschap personifieert ze: want zo kan ze het bevragen en antwoorden vinden op de vraag wat het kunstenaarschap eigenlijk is en waarom zij een kunstenaar is.
Kijk dus - en vertel wat je hebt gezien.
/
Dit is een minder eenvoudige, mentale handeling dan je wellicht zou denken. Want wat het ‘is’ dat je ziet, heeft geen enkelvoudige betekenis. Betekenis bestaat uit wat we misschien het beste kunnen omschrijven uit een web van relaties. Dit betekent dat de zaken die we waarnemen op meerdere manieren in relatie staan tot wat er verder is, tot wat je als beschouwer weet of denkt te weten, en tot wie of wat je als beschouwer bent - en hoe je structuur aanbrengt in dat web.
De Franse filosoof Paul Ricoeur heeft het over hoe de mens zich een wereld verwerft, door, met en in alles wat hij heeft gelezen en – dit is cruciaal – begrepen heeft. (Paul Ricoeur, Tekst en Betekenis, Ambo, Baarn 1991, pp. 97 en 99) Dit (wereld) in contrast met ‘situatie’. Een situatie bestaat uit de contingentie van tijd, plaats en gebeurtenissen. Zelfs uit de contingentie van het ons gegeven lichaam: de genen die we hebben getroffen en die mede uitmaken wie en wat we zijn. De situatie overkomt ons. We nemen de situatie waarin we verkeren waar en reageren erop, mede volgens onze instincten en affecties – maar ook met gebruik van wat we aan kennis en vaardigheden bezitten. Wanneer we de opeenvolgende situaties die we door- en meemaken in ons leven geen min of meer duurzame betekenis zouden toekennen, zouden ze zonder sporen na te laten voorbij gaan. De ene zou situatie zou de andere eenvoudigweg vervangen in onze waarneming.
Ik vermoed dat het hiermee al helder is geworden dat dit niet de manier is waarop wij als mensen leven. ‘Leven’ is niet eenvoudigweg bestaan: het doorleven van verschillende situaties waarin we terecht komen - maar: hoe wij ons bestaan ervaren en begrijpen. Opnieuw, dit laatste is cruciaal.
Want we lezen (dat is: begrijpen) niet alleen de situaties die we meemaken, maar ook onszelf in die situaties – in het licht van, zoals Ricoeur het zegt, alles wat we tot dan en daar reeds gelezen hebben en op de één of andere manier hebben begrepen. (Ricoeur, aangehaald werk, p. 99) De cognitieve beweging van het begrijpen maakt dat we niet zomaar allerlei opeenvolgende situaties doormaken, maar dat wij temidden van de contingentie van ons bestaan een wereld verwerven en min of meer duurzaam bezitten. Want we geven woorden aan wat we waarnemen en meemaken. En deze woorden (het mysterie van de verstrengeling van de taal en het denken (H.G. Gadamer, Waarheid en Methode, Vantilt, Nijmegen 2014, p. 370) laat ik hier maar even staan zonder het verder uit te werken) zijn afkomstig uit, en staan in relatie tot, wat we eerder hebben gelezen, ofwel: hebben begrepen. In dit lezen (dat is: het verzamelen of bijeen rapen van betekenissen – je kent misschien nog wel de uitdrukking: het lezen van de aren) is het lezen van teksten inbegrepen – maar ook het lezen van andere kunstvormen en van onze herinneringen aan, al dan niet zelf meegemaakte, gebeurtenissen die iets met ons deden, die we hebben doordacht en die we op één of andere manier hebben begrepen. Een wereld: een web van relaties waar we onze actuele situatie en ervaring invoegen. Op deze manier verwerft de mens zich een wereld en leven we als mensen in een gezamenlijke wereld (dat is alles waarover we ons begrip delen) die wat we meemaken, en die wie en wat we zijn, betekenis verleent.
We kijken dus, maar zien ook.
Als we nu eens preciezer kijken naar hoe een kunstwerk werkt, dan zouden we zien dat deze werking uiteen valt richting de werkzaamheid van de kunstenaar en die van de beschouwer. Opnieuw haal ik Ricoeur aan, waar hij schrijft dat de maker slechts de eerste beschouwer is van het kunstwerk (Ricoeur, aangehaald werk, p. 112). Het woord ‘slechts’ is hier een stijlfiguur waarmee ik geen lagere waarde wilde toekennen aan het beschouwen of lezen van de maker, maar waar ik mee aan wil geven dat diens beschouwen en lezen in veel opzichten niet anders is dan dat van opvolgende beschouwers of lezers. Op twee punten verschilt het beschouwen van de maker wél van dat van opvolgende beschouwers. Allereerst is de maker de eerste in de rij van beschouwers. Ten tweede neemt de maker een bijzondere verantwoordelijkheid op zich voor de vorm en structuur van het beschouwde werk. Hierin spelen intenties een rol. Vooral de vraag waarmee de maker begon aan dit werk. Het ‘waarom’ ervan.
De maker beschouwt het werk op ieder opvolgend moment in het ontstaansproces ervan. Op al deze momenten toetst de maker het werk zoals zich dat aan haar/hem/hen voordoet aan de intenties die het werk motiveerden - naast het fundamentele beschouwen/lezen van het werk. De maker grijpt in. Om het werk méér te laten beantwoorden aan de motiverende intenties die aan het werk ten grondslag liggen. Net zolang totdat het werk in voldoende mate beantwoordt aan de intenties die het motiveerden.
Het woord ‘mate’ geeft aan dat er een gradueel verschil bestaat in de maat of het niveau waarin en werk ‘doet’ waarom het werd gedaan. Hier moet ik echter nog aan toevoegen dat er ook nog iets anders kan gebeuren. Namelijk, dat het werk ineens iets doet wat weliswaar nog niet voldoende beantwoordt aan de motiverende intenties van de maker voor dat werk – maar dat de maker alsnog, plotseling, herkent als een interessant antwoord op een fundamentele vraag die aan ieder kunstwerk ten grondslag ligt, namelijk: de mogelijkheid van anders (beter) begrijpen van iets wat ‘er is’ in de wereld en/of van wat het betekent te bestaan in de wereld. Wereld, opnieuw, als hetgeen Ricoeur beschreef als “de betekenis die we allemaal begrijpen als we van een pasgeboren kind zeggen dat het ter wereld is gekomen” en “het geheel van verwijzingen dat geopend wordt door (alles) wat ik gelezen (en) begrepen (..) heb”. (Ricoeur, aangehaald werk, p. 99)
Juist omdat er een dergelijke maat bestaat van beantwoording aan motiverende intenties, is een kunstwerk nooit ‘af’. Het bereiken van een volle maat is eigenlijk uitgesloten. Want dit zou betekenen dat dit ene kunstwerk alles beantwoordt wat er te vragen is over de zaak die het adresseert. En als het gaat om het beantwoorden aan de vraag die alle kunstwerken in principe motiveert - het beter begrijpen van wat er is in de wereld en van wat het betekent om in de wereld te zijn – dan zou dit ene werk alle verdere kunstwerken overbodig hebben gemaakt.
Hoe vaak hebben we niet horen zeggen dat het de kunstenaar zou gaan om vragen te stellen? Dat het in de kunst zou gaan om de zoektocht? Ik vermoed echter dat Pablo Picasso gelijk had waar hij zei: “In my opinion to search means nothing in (art). To find is the thing.” (Picasso Speaks, The Arts, vol. 3, ed. Marius de Zayas, New York, 1923. p. 315) Natuurlijk gaat het niet (alleen) om de vraag (want ook de vraag moet ‘goed’ zijn) – maar vooral om het antwoord dat daarop kan worden gegeven! Maar hierbij moet zijn opgemerkt dat de gevonden antwoorden steeds in een zekere mate beantwoorden aan de gestelde vragen. Zeker waar het gaat om de fundamentele vragen die aan de kunstpraktijk ten grondslag liggen: hoe verwerven we ons een wereld en wat betekent het om in de wereld te zijn? De antwoorden van de kunst zijn niet ultiem en niet volledig. Er is een maat waarin een kunstwerk een vraag beantwoordt.
De kunstenaar werkt daarom door. Hoe kan zij/hij/hen de vragen beter, anders beantwoorden? Welke deelvragen zijn er? En welke andere vragen liggen na aan de betreffende vraag? De wereld is groot. Zelfs een klein ding in de wereld is zeer groot. ("The wiggle of a worm is as important as the assassination of a president", Arne Glimcher, Agnes Martin; Paintings, Writings, Remembrances, Phaidon, London 2012, p. 224) Het bestaan is niet eenvoudig te beantwoorden. Het zijn van zaken is niet eenvoudig in kaart te brengen. Alles staat in een web van relaties die zich misschien wel eindeloos vertakken. De kunstenaar geeft echter niet op, maar werkt door. Er zijn veel antwoorden nodig en te vinden om de fundamentele vragen die alle kunst en wetenschap motiveren te beantwoorden.
Het gaat niet alleen om het zoeken, maar vooral om het vinden. Het gaat niet alleen om het kijken, maar vooral om het zien.
In de presentatie ‘Look & See’ staat dit ‘onaffe’ van ieder kunstwerk centraal. Steeds opnieuw wordt het werk hernomen, want er zijn altijd weer deelvragen die beter/anders beantwoordt moeten worden en aanliggende zaken die erbij moeten worden overwogen of in kaart moeten worden gebracht.
Marijn van Kreij onderzoekt kunstwerken en elementen van kunstwerken - en van het kunstenaarschap en ‘de kunstwereld’ - door bestaande werken keer op keer te hernemen en aspecten ervan verder uit te vergroten. Hij doet dit met een losheid die verraadt hoezeer dit een lopend proces is. Er komt geen definitief antwoord, maar de vraag moet steeds opnieuw gesteld worden omdat er méér meespeelt dan wat er al ‘gezegd’ is. Want ieder kunstwerk gaat behalve over wat erin wordt geadresseerd over de wereld en over het zijn in de wereld.
Bernice Nauta personifieert het kunstwerk als de ander. Ze 'spreekt’ met het werk dat ze doet en leest steeds terug wat het haar zegt. Ze hoort wat het haar vraagt te doen. Ook Nauta's kunstenaarschap personifieert ze: want zo kan ze het bevragen en antwoorden vinden op de vraag wat het kunstenaarschap eigenlijk is en waarom zij een kunstenaar is.
Kijk dus - en vertel wat je hebt gezien.
/
Between looking and seeing is a mental movement. Because, one can look without seeing. Looking is an act, intentional or not. Seeing is an experience, an event. Seeing has a cognitive dimension which perception - as a sensory function - lacks. This cognition means that what is perceived is also understood. You understand what you see. One ‘reads’ one's perceptions.
This is a less straightforward, mental act than one perhaps might think. For what it is you see, has no singular meaning. Meaning consists of what we might best describe as a web of relations. This means that the things we perceive are related in multiple ways to what else is there, to what you know or think you know as a contemplator, and to who or what you are as a contemplator - and how you structure that web.
The French philosopher Paul Ricoeur speaks of how man gains a world through, with and in everything he has read and - this is crucial - has understood. (Paul Ricoeur, Tekst en Betekenis, Ambo, Baarn 1991, pp. 97 and 99) This (world) in contrast to ‘situation’. A situation consists of the contingency of time, place and events. Even of the contingency of the body we were given: the genes we have been afflicted with that help make up who and what we are. The situation overcomes us. We perceive and react to the situation we are in, partly according to our instincts and affections - but also using what we possess in terms of knowledge and skills. If we would not assign a more or less lasting significance to the successive situations we go through and experience in our lives, they would pass by without leaving a trace. One situation would simply replace the other in our perception.
I suspect this has already made it clear that this is not at all how we as humans live. ‘Living’ is not simply existing: living through the various situations we find ourselves in - but rather how we experience and understand our existence. Once again, how we understand what we experience is crucial.
For we read (that is: understand) not just the external situations we experience, but also ourselves in these situations - in the light of, as Ricoeur puts it, everything we have already read up to then and there and have somehow understood. (Ricoeur, cited work, p. 99) The cognitive movement of understanding means that we do not simply go through all kinds of successive situations, but that we, in the midst of the contingency of our existence, gain a world that has more or less permanent nature. For we are giving words to what we perceive and experience. And these words (the mysterious entanglement of language and thought (H.G. Gadamer, Truth and Method, Vantilt, Nijmegen 2014, p. 370) I will leave here without further elaboration) come from, and stand in relation to, what we have previously read and understood. In this reading (that is: the collection or gathering of meanings), the reading of texts is included, but also the reading of other art forms and of our memories of events, self-experienced or not, that did something to us, that we have thought through and somehow understood. A world: a web of relations wherein we insert our current situation and experience. In this way, man gains a world, and can we, as human beings, live in a shared world (that is everything that we share our understandings of) that gives meaning to what we experience, and to who and what we are.
So, we look, but we also see.
If we now were to look more precisely at how a work of art works, we then would see that this working breaks down towards the agency of the artist and that of the beholder. Again, I quote Ricoeur, where he writes that the maker is merely the first contemplator of the work of art (Ricoeur, cited work, p. 112). The word ‘merely’ is here a stylistic figure with which I do not want to attribute a lower value to the contemplation or readership of the maker, but by which I want to indicate that their contemplation is in many respects no different from that of subsequent contemplators and readers. However, the contemplation (one might say: reading as well) of the maker differs from that of successive contemplators in two respects. First, the maker is the first in the line of contemplators. Secondly, the maker assumes a special responsibility for the form and structure of the considered work. In this, intentions play a part, especially the question with which the maker started this work. Its ‘why’.
The maker contemplates the work in each successive moment in its process of creation. In all of these moments, the maker assesses the work as it presents itself to them, against the intentions that motivated the work - in addition to the fundamental contemplation/reading of the work. The maker intervenes. To make the work answer the intentions that motivated it more. For as long it takes for the work to answer sufficiently to the intentions that motivated it.
The word ‘sufficiently’ indicates that there is a gradual differentiation in the measure or level in which a work ‘does’ what it was done for. Here, however, I should add that something else can occur as well. Namely, that the work suddenly does something - although it does not yet sufficiently meet the creator's motivating intentions - that the creator nevertheless, suddenly, recognises as an interesting answer to a basic and fundamental question underlying all works of art. That is: the possibility to understand something better that ‘is’ in the world and/or what it means to exist in the world. World, again, as what Ricoeur described as ‘the meaning we all understand when we say of a newborn child that it has come into the world’ and ‘the set of references opened by (all) that I have read (and) understood (...)’. (Ricoeur, cited work, p. 99)
Precisely because there is such a measure of answering to motivating intentions, a work of art is never ‘finished’. Achieving a full measure is really ruled out. Because this would mean that this one work of art answers everything there is to question about the examined matter that it addresses. And when it comes to answering the question that fundamentally motivates all works of art - to understand better, what is there in the world and what it means to be in the world - then this one work would have made all further works of art redundant.
How often have we not heard it said that it would be the artist's job to ask questions? That art is about the search? Instead, I suspect that Pablo Picasso was right when he said, ‘In my opinion to search means nothing in (art). To find is the thing.’ (Picasso Speaks, The Arts, vol. 3, ed. Marius de Zayas, New York, 1923. p. 315) Of course, it is not (just) about the question (although the question must be ‘good’ too) - but mainly about the answer that can be given to it! But here we should notice that the found answers always answer the questions posed only to some extent. Especially where the fundamental questions underlying art practice are concerned: how can we gain a world and what does it mean to be in that world? Art's answers are neither ultimate nor complete. There is a measure in which a work of art answers a question.
So, the artist continues to work. How can they answer the questions better, differently? What sub-questions are there? And what other questions come with the question at stake? The world is large. Even a small thing in the world is substantively extremely great. ("The wiggle of a worm is as important as the assassination of a president", Arne Glimcher, Agnes Martin; Paintings, Writings, Remembrances, Phaidon, London 2012, p. 224) Existence is not easy to answer. The being of cases is not easy to map. It all stands in a web of relations that perhaps branches out infinitely. However, the artist does not give up, but continues to work. There are many answers to be found and needed to answer the fundamental questions that motivate all art and science.
It's not just about seeking, but mostly about finding. It is not just about looking, but mostly about seeing.
In the exhibition ‘Look & See’, this ‘unfinishedness’ of each work of art is central. Again and again, the work is re-visited, because there are always sub-questions that need to be answered better/differently and adjacent issues that need to be considered or mapped.
Marijn van Kreij examines works of art and elements of works of art - and of artisthood and ‘the art world’ - by revisiting existing works of art again and again and by enlarging aspects of them further. He does this with a looseness that reveals how much this is an ongoing process. There is no definitive answer, but rather the question needs to be asked again and again - because there is so much more at stake than what has already been ‘said’. For every work of art, apart from what it addresses, is about the world and about being in the world.
Bernice Nauta personifies the work of art as the other. She ‘speaks’ to the work that she does, continually reading back what it says to her. Hearing what it asks her to do. She also personifies her artisthood: because this allows her to question it and find out what artisthood actually is and why she is an artist.
So, take a look and tell what you have seen.
TK 01.05.25
This is a less straightforward, mental act than one perhaps might think. For what it is you see, has no singular meaning. Meaning consists of what we might best describe as a web of relations. This means that the things we perceive are related in multiple ways to what else is there, to what you know or think you know as a contemplator, and to who or what you are as a contemplator - and how you structure that web.
The French philosopher Paul Ricoeur speaks of how man gains a world through, with and in everything he has read and - this is crucial - has understood. (Paul Ricoeur, Tekst en Betekenis, Ambo, Baarn 1991, pp. 97 and 99) This (world) in contrast to ‘situation’. A situation consists of the contingency of time, place and events. Even of the contingency of the body we were given: the genes we have been afflicted with that help make up who and what we are. The situation overcomes us. We perceive and react to the situation we are in, partly according to our instincts and affections - but also using what we possess in terms of knowledge and skills. If we would not assign a more or less lasting significance to the successive situations we go through and experience in our lives, they would pass by without leaving a trace. One situation would simply replace the other in our perception.
I suspect this has already made it clear that this is not at all how we as humans live. ‘Living’ is not simply existing: living through the various situations we find ourselves in - but rather how we experience and understand our existence. Once again, how we understand what we experience is crucial.
For we read (that is: understand) not just the external situations we experience, but also ourselves in these situations - in the light of, as Ricoeur puts it, everything we have already read up to then and there and have somehow understood. (Ricoeur, cited work, p. 99) The cognitive movement of understanding means that we do not simply go through all kinds of successive situations, but that we, in the midst of the contingency of our existence, gain a world that has more or less permanent nature. For we are giving words to what we perceive and experience. And these words (the mysterious entanglement of language and thought (H.G. Gadamer, Truth and Method, Vantilt, Nijmegen 2014, p. 370) I will leave here without further elaboration) come from, and stand in relation to, what we have previously read and understood. In this reading (that is: the collection or gathering of meanings), the reading of texts is included, but also the reading of other art forms and of our memories of events, self-experienced or not, that did something to us, that we have thought through and somehow understood. A world: a web of relations wherein we insert our current situation and experience. In this way, man gains a world, and can we, as human beings, live in a shared world (that is everything that we share our understandings of) that gives meaning to what we experience, and to who and what we are.
So, we look, but we also see.
If we now were to look more precisely at how a work of art works, we then would see that this working breaks down towards the agency of the artist and that of the beholder. Again, I quote Ricoeur, where he writes that the maker is merely the first contemplator of the work of art (Ricoeur, cited work, p. 112). The word ‘merely’ is here a stylistic figure with which I do not want to attribute a lower value to the contemplation or readership of the maker, but by which I want to indicate that their contemplation is in many respects no different from that of subsequent contemplators and readers. However, the contemplation (one might say: reading as well) of the maker differs from that of successive contemplators in two respects. First, the maker is the first in the line of contemplators. Secondly, the maker assumes a special responsibility for the form and structure of the considered work. In this, intentions play a part, especially the question with which the maker started this work. Its ‘why’.
The maker contemplates the work in each successive moment in its process of creation. In all of these moments, the maker assesses the work as it presents itself to them, against the intentions that motivated the work - in addition to the fundamental contemplation/reading of the work. The maker intervenes. To make the work answer the intentions that motivated it more. For as long it takes for the work to answer sufficiently to the intentions that motivated it.
The word ‘sufficiently’ indicates that there is a gradual differentiation in the measure or level in which a work ‘does’ what it was done for. Here, however, I should add that something else can occur as well. Namely, that the work suddenly does something - although it does not yet sufficiently meet the creator's motivating intentions - that the creator nevertheless, suddenly, recognises as an interesting answer to a basic and fundamental question underlying all works of art. That is: the possibility to understand something better that ‘is’ in the world and/or what it means to exist in the world. World, again, as what Ricoeur described as ‘the meaning we all understand when we say of a newborn child that it has come into the world’ and ‘the set of references opened by (all) that I have read (and) understood (...)’. (Ricoeur, cited work, p. 99)
Precisely because there is such a measure of answering to motivating intentions, a work of art is never ‘finished’. Achieving a full measure is really ruled out. Because this would mean that this one work of art answers everything there is to question about the examined matter that it addresses. And when it comes to answering the question that fundamentally motivates all works of art - to understand better, what is there in the world and what it means to be in the world - then this one work would have made all further works of art redundant.
How often have we not heard it said that it would be the artist's job to ask questions? That art is about the search? Instead, I suspect that Pablo Picasso was right when he said, ‘In my opinion to search means nothing in (art). To find is the thing.’ (Picasso Speaks, The Arts, vol. 3, ed. Marius de Zayas, New York, 1923. p. 315) Of course, it is not (just) about the question (although the question must be ‘good’ too) - but mainly about the answer that can be given to it! But here we should notice that the found answers always answer the questions posed only to some extent. Especially where the fundamental questions underlying art practice are concerned: how can we gain a world and what does it mean to be in that world? Art's answers are neither ultimate nor complete. There is a measure in which a work of art answers a question.
So, the artist continues to work. How can they answer the questions better, differently? What sub-questions are there? And what other questions come with the question at stake? The world is large. Even a small thing in the world is substantively extremely great. ("The wiggle of a worm is as important as the assassination of a president", Arne Glimcher, Agnes Martin; Paintings, Writings, Remembrances, Phaidon, London 2012, p. 224) Existence is not easy to answer. The being of cases is not easy to map. It all stands in a web of relations that perhaps branches out infinitely. However, the artist does not give up, but continues to work. There are many answers to be found and needed to answer the fundamental questions that motivate all art and science.
It's not just about seeking, but mostly about finding. It is not just about looking, but mostly about seeing.
In the exhibition ‘Look & See’, this ‘unfinishedness’ of each work of art is central. Again and again, the work is re-visited, because there are always sub-questions that need to be answered better/differently and adjacent issues that need to be considered or mapped.
Marijn van Kreij examines works of art and elements of works of art - and of artisthood and ‘the art world’ - by revisiting existing works of art again and again and by enlarging aspects of them further. He does this with a looseness that reveals how much this is an ongoing process. There is no definitive answer, but rather the question needs to be asked again and again - because there is so much more at stake than what has already been ‘said’. For every work of art, apart from what it addresses, is about the world and about being in the world.
Bernice Nauta personifies the work of art as the other. She ‘speaks’ to the work that she does, continually reading back what it says to her. Hearing what it asks her to do. She also personifies her artisthood: because this allows her to question it and find out what artisthood actually is and why she is an artist.
So, take a look and tell what you have seen.
TK 01.05.25
gedurende 'Look & See' was verkrijgbaar in de R.S.O.L. bookshop:
/
during 'Look & See' was available in the R.S.O.L. bookshop:
/
during 'Look & See' was available in the R.S.O.L. bookshop:
Dit boek bundelt ongeveer tien jaar werk van Marijn van Kreij. Inclusief een e-mailwisseling met schrijfster Esther Darley. Uitgegeven door Roma Publications info ter gelegenheid van de tentoonstelling ‘How to Look at a Spiral’ in De Pont, in 2024 info
/ This book brings together around a decade of Marijn van Kreij's work. Including an e-mail exchange with writer Esther Darley. Published by Roma Publications info on the occasion of the exhibition 'How to Look at a Spiral' at De Pont in 2024 info |
|